Máy cắt dây EDM là thiết bị quan trọng trong gia công kim loại chính xác. Tuy nhiên, chỉ một thao tác sai hoặc một bước thiết lập chưa chuẩn cũng có thể dẫn đến sai số lớn, giảm chất lượng chi tiết, thậm chí gây nguy hiểm cho người vận hành. Để đảm bảo an toàn và duy trì hiệu quả làm việc ổn định, bạn cần nhận biết những lỗi phổ biến nhất và cách phòng tránh chúng. Dưới đây là 5 lỗi nhiều người mới – thậm chí cả thợ lành nghề – vẫn thường gặp phải.
Lỗi 1: thiết lập thông số không đúng
Một trong những nguyên nhân khiến sản phẩm không đạt yêu cầu chính là thiết lập thông số sai cho vật liệu hoặc độ dày phôi. Mỗi loại thép, đồng, titan… đều cần bộ thông số cắt riêng. Chỉ cần tốc độ cắt, xung điện hoặc độ căng dây không chuẩn, bề mặt sẽ bị sần, cháy cạnh hoặc sai kích thước.
Vì sao xảy ra lỗi này?
- Thiếu hiểu biết về bảng thông số EDM cho từng vật liệu.
- Vội vàng vận hành mà không đối chiếu tài liệu kỹ thuật.
- Chưa quen với giao diện và chức năng trên máy.
Khắc phục:
- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng theo đúng model máy.
- Tham khảo bảng thông số chuẩn của nhà sản xuất vật liệu.
- Chạy thử trên mẫu nhỏ trước khi gia công chi tiết chính.
Lỗi 2: bỏ qua việc kiểm tra dây cắt
Dây cắt EDM dù không bị đứt vẫn có thể mòn, biến dạng hoặc giảm khả năng dẫn điện. Nhiều thợ chỉ thay dây khi bị đứt, trong khi thực tế dây kém chất lượng sẽ làm giảm tốc độ cắt và độ chính xác.
Hậu quả:
- Đường cắt không liền mạch, bề mặt thô.
- Tăng nguy cơ đứt dây đột ngột.
- Hư hại bộ phận dẫn hướng dây.
Cách kiểm tra:
- Quan sát bề mặt dây để phát hiện rỗ, cháy, biến màu.
- Đo độ căng dây trước mỗi ca làm việc.
- Dùng thiết bị kiểm tra độ mòn dây chuyên dụng nếu có.
Thay dây đúng thời điểm sẽ giúp giảm rủi ro và giữ cho máy hoạt động ổn định.
Lỗi 3: hệ thống làm mát không đảm bảo
Nhiều sự cố trên máy cắt dây EDM bắt nguồn từ hệ thống làm mát hoạt động kém hoặc không được bảo dưỡng thường xuyên. Khi nhiệt độ tăng quá mức, dây cắt nhanh mòn, bề mặt dễ bị cháy xém và máy dễ gặp lỗi.
Vì sao làm mát quan trọng?
- Giảm nhiệt trong quá trình phóng điện.
- Ổn định đường cắt và tăng tuổi thọ dây.
- Ngăn ngừa biến dạng vật liệu.
Giải pháp:
- Chọn loại dung dịch làm mát phù hợp khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Thay nước/thuốc cắt định kỳ.
- Kiểm tra đường ống dẫn, bộ lọc và lưu lượng nước trước khi chạy máy.
Lỗi 4: thao tác máy không đúng quy trình
Một số người vận hành thường chủ quan, bỏ qua các bước chuẩn bị hoặc không kiểm tra máy trước khi chạy. Điều này khiến máy báo lỗi thường xuyên, đường cắt bị sai, thậm chí gây hỏng linh kiện.
Một số sai sót thường gặp:
- Khởi động máy không theo trình tự.
- Quên khóa phôi hoặc đặt phôi lệch chuẩn.
- Điều chỉnh thông số theo cảm tính, không dựa trên bảng chuẩn.
- Không vệ sinh máy sau mỗi ca làm việc.
Khắc phục:
- Tuân thủ quy trình vận hành chuẩn SOP của xưởng.
- Thực hành dưới sự hướng dẫn của thợ có kinh nghiệm.
- Cập nhật kiến thức mới thông qua khóa đào tạo hoặc tài liệu kỹ thuật.
Lỗi 5: không tuân thủ quy tắc an toàn lao động
Máy cắt dây EDM sử dụng điện, nước và nhiệt cao, nên chỉ cần thiếu tập trung là tai nạn có thể xảy ra. Không mang bảo hộ, không kiểm tra thiết bị trước khi chạy hoặc để vật dễ cháy gần khu vực làm việc đều rất nguy hiểm.
Rủi ro có thể gặp:
- Đứt dây bắn vào người.
- Cháy nổ do dung dịch không phù hợp.
- Chập điện khi nước làm mát rò rỉ.
- Thương tích do phôi chưa được cố định chắc chắn.
Cách đảm bảo an toàn:
- Luôn đeo kính, găng tay và đồng phục bảo hộ.
- Gắn bảng hướng dẫn an toàn tại khu vực máy.
- Kiểm tra toàn bộ máy theo checklist mỗi ngày.
- Tổ chức đào tạo an toàn định kỳ cho đội ngũ vận hành.
Tổng kết
Vận hành máy cắt dây EDM đòi hỏi sự tỉ mỉ và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình. Năm lỗi thường gặp – từ thiết lập thông số sai, dây cắt kém chất lượng, làm mát không đủ, thao tác máy chưa chuẩn cho đến thiếu an toàn lao động – đều có thể dẫn đến sai số hoặc tai nạn ngoài ý muốn.
Khi bạn hiểu rõ và khắc phục đúng cách, hiệu suất làm việc sẽ tăng lên đáng kể, sản phẩm đạt độ chính xác cao hơn và máy móc luôn trong trạng thái hoạt động ổn định.
